Warszawa, 25 czerwca 2014 r.
Szanowny Pan
Bartosz Arłukowicz
Minister Zdrowia
Szanowny Panie Ministrze,
Zainicjowana w 2009 roku przez Polską Sieć Polityki Narkotykowej, debata społeczna dotycząca problemów lecznictwa uzależnień, doprowadziła do znaczącego zbliżenia stanowisk różnych środowisk specjalistów. Wyrazem tego zbliżenia były ubiegłoroczna, ogólnopolska konferencja dot. problematyki narkomanii w Konstancinie – Jeziornie i ogłoszona tam deklaracja powołania zespołu ekspertów ds. optymalizacji modelu pomocy osobom używającym narkotyków. Zespół ten, powołany przez dyrektora Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii rozpoczął swoje prace, co środowisko PSPN przyjęło z dużą satysfakcją. W związku z podjętymi działaniami czujemy się w obowiązku przedstawić wszystkim instytucjom i osoby zaangażowanym w działania naprawcze, najistotniejsze w naszej opinii postulaty, których realizacja warunkuje właściwą modernizację systemu pomocy. Oto one:
- 1. Konieczne jest skrócenie do 12 miesięcy programów terapii w lecznictwie stacjonarnym i wyspecjalizowanie programów terapeutycznych, zgodnie z obowiązującymi w lecznictwie uzależnień standardami. Obecnie, w większości ośrodków stacjonarnych pacjent przebywa od 12 do 24 miesięcy Programy są słabo zróżnicowane, przez co w niewielkim stopniu odpowiadają specyficznym potrzebom różnych grup pacjentów. Stacjonarne programy długoterminowe powinny zawierać komponent edukacyjny w zakresie uzawodowienia i przygotowania do poruszania się na rynku pracy.
- 2. Konieczne jest wzmocnienie lecznictwa ambulatoryjnego, poprzez umożliwienie placówkom tego sektora szerszego stosowania nowych i deficytowych usług, w tym leczenia substytucyjnego, programów dla osób nadużywających konopi, programów postrehabilitacyjnych.
- 3. Stosowanie najpopularniejszego narzędzia readaptacji społecznej, jakim jest hostel readaptacyjny należy ograniczyć do największych miast. Tylko w warunkach dużej aglomeracji miejskiej pacjent ma realne szanse na usamodzielnienie w tym, na znalezienie pracy, zdobycie wykształcenia czy kwalifikacji zawodowych.
- 4. Konieczne jest poprawienie dostępności i efektywności leczenia substytucyjnego uzależnień od opioidów. Dostęp należy zwiększyć, przede wszystkim poprzez wykorzystanie już istniejącej infrastruktury placówek ambulatoryjnych świadczących usługi zdrowotne w zakresie terapii uzależnień i lecznictwa psychiatrycznego. Aby działające programy ambulatoryjne dostatecznie szeroko wprowadziły do swojej oferty rzeczone świadczenie, zasady jego udostępnienia i prowadzenia powinny ulec uproszczeniu. Chodzi tu głównie, o możliwość wydawania leków substytucyjnych w aptekach (przepisywanie ich „na receptę”), zamiast jak dotychczas w placówce prowadzącej leczenie. Zmianę taką można wprowadzić posiłkując się doświadczeniami wielu państw europejskich z zastrzeżeniem, że przepisywanie na receptę powinno dotyczyć tylko leków o najbezpieczniejszej dla pacjenta charakterystyce farmakologicznej.
Wszystkie proponowane tu zmiany powinny zostać wprowadzone równolegle, ponieważ każda z nich wypływa stymulująco na pozostałe. Przykładowo, poprawa dostępu do leczenia substytucyjnego wzmocni leczenie ambulatoryjne, a optymalizacja działań z zakresu readaptacji społecznej poprawi skuteczność wszystkich terapii. Należy mieć na uwadze, że proponowane zmiany w większym stopniu racjonalizują gospodarowanie już dostępnymi zasobami, niż wymagają angażowania nowych nakładów finansowych. Obecnie nakłady te i tak, nie są w skali kraju znaczące (całość nakładów NFZ na lecznictwo uzależnień od substancji psychoaktywnych, to ok. 120 mln zł rocznie).
Z poważaniem,
Członkowie Rady Programowej Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej:
Ewa Wanat – dziennikarka
Ewa Woydyłło – Osiatyńska – psycholog, terapeuta uzależnień
Dr Marek Balicki – lekarz psychiatra, były Minister Zdrowia
Dr Piotr Kładoczny – prawnik
Prof. Krzysztof Krajewski – prawnik
Piotr Pacewicz – dziennikarz
Prof. Jerzy Vetulani – biochemik, neurobiolog
W imieniu wyżej wymienionych osób:
Marta Gaszyńska – sekretarz Komitetu Sterującego Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej
Załączniki: